โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังที่ มีผู้ป่วยมากขึ้น และเป็นที่ยอมรับว่ามีผลกระทบอย่างร้ายแรงต่อภาวะสุขภาพและเศรษฐกิจของผู้ป่วยรายบุคคล ครอบครัว รวมไปถึงระดับชาติ การมุ่งดำเนินงานเพื่อส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในกลุ่มเสี่ยงจึงเป็นกลยุทธ์ที่สำคัญในการลดจำนวนผู้ป่วยเบาหวาน จากการคัดกรองกลุ่มเสี่ยงเบาหวานโรงพยาบาลกันทรวิชัย ปี 2562 - 2564 มีจำนวนผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน คิดเป็นร้อยละ 12.27, 15.46 และ 22.48 ตามลำดับ และพบผู้ป่วยรายใหม่จากกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน คิดเป็นร้อยละ 1.64, 2.85 และ 5.21 ตามลำดับ ซึ่งมีแนวแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น การคัดกรองโดยใช้วิธีคัดกรองด้วยวาจา (Veral screening) พบว่าเกิดจากการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่เหมาะสม ได้แก่การรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การสูบบุหรี่ การดื่มสุราและความเครียด กลุ่มงานบริการปฐมภูมิและองค์รวมจึงเล็งเห็นความสำคัญในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน
เพื่อศึกษาประสิทธิผลการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน โดยหลัก 3 อ 2 ส ตำบลโคกพระ อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม
การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental Design)เลือกกลุ่มผู้ป่วยที่เป็นกลุ่มเสี่ยงเบาหวานที่มีระดับน้ำตาลในเลือดจากการเจาะปลายนิ้ว (DTX) ที่มีค่ามากกว่า 100 – 125 mg % โดยการสมัครใจ จำนวน 40 คน แบ่งเป็นกลุ่มควบคุม 20 คน กลุ่มทดลอง 20 คน โดยกลุ่มควบคุมได้รับความรู้ตามปกติ กลุ่มทดลองเข้ารับโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ 2ส ระยะเวลา 12 สัปดาห์ วัดผลจากค่าระดับน้ำตาลในเลือดโดยการเจาะปลายนิ้ว (DTX) ระดับความดันโลหิต และความรอบรู้้ด้านสุขภาพ
ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มเสี่ยงเบาหวานมีความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานเพิ่มขึ้น ค่าระดับน้ำตาลในเลือดโดยการเจาะปลายนิ้ว (DTX)ลดลง ระดับความดันโลหิตลดลง และความรอบรู้้ด้านสุขภาพสูงขึ้น พฤติกรรมการรับประทานอาหาร และการออกกำลังกายเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น จำนวนผู้ป่วยเบาหวานรายใหม่ในปี 2565 ลดลง พบผู้ป่วยรายใหม่จากกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน คิดเป็นร้อยละ 0.23
จากแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน โดยหลัก 3อ 2 ส มีแนวทางที่ชัดเจนในการ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน มีคู่มือประกอบอย่างเหมาะสม มีกิจกรรมกลุ่มที่น่าสนใจ ช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทำให้เกิดทักษะการดูแลตนเองจนกลุ่มเสี่ยงเกิดความมั่นใจว่าสามารำทำได้อย่างต่อเนื่อง จึงได้นำผลการศึกษาไปใช้กับพื้นที่อื่นๆ ในเขตอำเภอกันทรวิชัย
จากการศึกษาครั้งนี้ แสดงให้เห็นว่าการติดตามการเกิดโรคเบาหวานรายใหม่ในประชาชนกลุ่มเสี่ยงสูง โดยใช้โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ 2ส ซึ่งเป็นแนวทางและวิธีการดำเนินงานที่พัฒนาขึ้นอย่างเป็นระบบ มีกิจกรรมและคู่มือประกอบอย่างเหมาะสม มีกิจกรรมกลุ่มที่น่าสนใจ ช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อให้เกิดทักษะการดูแลตนเองจนกลุ่มเสี่ยงเกิดความมั่นใจว่าสามารำทำได้อย่างต่อเนื่อง
การมีส่วนร่วมของทีมสหวิชาชีพในชุมชน การมีส่วนร่วมของผู้ป่วยและครอบครัว รวมถึงการสนับสนุนจากผู้บริหารทุกระดับ
ไม่เป็น
ไม่เคย
ไม่เคย
ไม่เคย