นวัตกรรมแผ่นนวดเท้าสมุนไพรเพื่อลดอาการชาปลายเท้าผู้สูงอายุที่มีอาการชาปลายประสาทจากเบาหวาน

ที่มา

ตำบลท่าแร่ อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร มีผู้ป่วยเบาหวานที่มารับการรักษาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าแร่จำนวน 430 คน มีผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวานจำนวน 176 คน คิดเป็นร้อยละ 40.9 ของประชากรผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวาน ซึ่งส่วนมากมีอาการชาปลายมือ ปลายเท้า จำนวน 98 คน คิดเป็นร้อยละ54.5 โดยวัดความรู้สึกอาการชาเท้า โดยใช้ Monofilament ตรวจเท้าทั้งสองข้างของผู้ป่วย การจัดบริการการแพทย์แผนไทย รพ.สต.ท่าแร่ นวดฝ่าเท้า และมีนวัตกรรมกระบะลูกแก้ว เพื่อใช้นวดกระตุ้นระบบการไหลเวียนเลือดที่เท้า ช่วยลดอาการชาเท้า แต่เนื่องจาก อุปกรณ์ดังกล่าวมีขนาดที่ใหญ่ พกพาไม่สะดวก และผู้ป่วยไม่มีเวลามารับบริการที่ รพ.สต. ดังนั้นผู้วิจัยจึงได้คิดค้น แผ่นนวดเท้าสมุนไพรขึ้น เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถ ใช้งานได้ง่ายขึ้น พกพาสะดวก ผู้สูงอายุสามารถนำมาใช้งานได้ด้วยตนเอง เพื่อเป็นแนวทางการดูแลเท้าในผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวานในการ ป้องกัน สร้างเสริม และฟื้นฟู สุขภาพเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน และเพื่อลดอาการชา ลดการเกิดแผลที่เท้า

วัตถุประสงค์

1. เพื่อศึกษาผลการใช้แผ่นนวดเท้าสมุนไพร เพื่อลดอาการชาปลายเท้าของผู้สูงอายุที่มีอาการชาปลายประสาทจากเบาหวาน 2.เพื่อเปรียบเทียบอาการชาปลายเท้าก่อนและหลังการใช้แผ่นนวดเท้าสมุนไพร

ระเบียบวิธีวิจัย

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง แบบกลุ่มเดียววัดก่อน-หลัง พื้นที่ทำการศึกษา : ในเขตการให้บริการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าแร่ อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร ประชากร คือ ผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวาน ที่มีอาการชาปลายเท้า จำนวน 30 คน

ผลการศึกษา

จากการศึกษาการใช้แผ่นนวดเท้าสมุนไพร เพื่อลดอาการชาปลายเท้าผู้สูงอายุที่มีอาการชาปลายประสาทจากเบาหวาน พบว่า ก่อนที่จะทอลอง มีอาการชาเท้า ก่อนทดลอง ระดับที่ 1ร้อยละ 6.7, ระดับ 2 ร้อยละ 60.0, ระดับ 3 ร้อยละ 23.3 ระดับ 4, ร้อยละ 10 ตามลำดับ ซึ่งการนวดเท้าด้วยแผ่นนวดเท้าสมุนไพร ส่งผลดีต่อการดูแลเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน โดยหลังการทดลอง มีอาการชาเท้า ระดับที่1ร้อยละ86.6, ระดับที่ 2ร้อยละ6.7, ระดับที่ 3ร้อยละ6.7, ระดับที่4ร้อยละ0 เมื่อเปรียบเทียบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยจำนวนจุดที่ชาเท้าก่อนและหลังการใช้แผ่นนวดเท้าสมุนไพร มีจำนวนจุดที่ชาเฉลี่ยเท่ากับ 3.37หลังจากการใช้แผ่นนวดเท้าสมุนไพร จำนวนจุดที่ชาเท้าเฉลี่ยเท่ากับ 1.97โดยมีการเปลี่ยนแปลงของอาการชาเท้าลดลงเฉลี่ยเท่ากับการรับรู้ความรู้สึกที่เท้าเพิ่มขึ้น เฉลี่ยเท่ากับ 1.40 จุด (ช่วงความเชื่อมั่น 95% อยู่ระหว่าง 1.06 – 1.73 จุด) ซึ่งผลของการใช้แผ่นนวดเท้าสมุนไพรที่เปลี่ยนแปลงนี้มีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.0001)

การนำผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในงานประจำ

การใช้แผ่นนวดเท้าสมุนไพร ในผู้ป่วยเบาหวานที่มารับการรักษาที่ คลินิคเบาหวาน รพ.สต.ท่าแร่ แทนการนวดเท้า ซึ่งจะใช้เวลานานและบุคคลากรไม่เพียงพอ ทำให้คนไข้รอนาน และได้รับการบริการไม่ทั่วถึง ผู้วิจัยจึงคิดค้นแผ่นนวดเท้าสมุนไพร เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถ ใช้งานได้ง่าย พกพาสะดวก ผู้สูงอายุสามารถนำมาใช้งานได้ด้วยตนเองได้

บทเรียนที่ได้รับ

-ทำให้ผู้ป่วยหันมาดูแลตนเองใส่ใจกับตัวเอง ในส่วนนี้ก็ได้นำแผ่นนวดเท้า ซึ่งทำด้วยตนเอง มาใช้อย่างน้อยก็ทำให้เราได้ดูแลตนเอง ดูแลเท้าด้วยตนเอง เพื่อการลดการเกิดแผลที่เท้าได้ -การเกิดการเรียนรู้ ผู้ป่วยได้รับความรู้ใหม่ๆ และได้รู้จักการนำสมุนไพรใกล้ตัว หรือสิ่งใกล้ตัวที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการดูแลตัวเอง

ปัจจัยแห่งความสำเร็จ

ค่านิยมของ รพ.สต.ท่าแร่ ที่มุ่งให้ประชาชนสุขภาพดี พัฒนาระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิด้วยความรักซึ่งกันและกัน ผู้บริหาร ทีม สหวิชาชีพ อสม.และแม่ข่ายโรงพยาบาลสกลนคร ที่สำคัญที่สุดคือ ความมุ่งมั่นตั้งใจ ความเสียสละเวลาของกลุ่มเป้าหมายผู้ป่วยโรคเบาหวานและผู้วิจัย ถึงแม้จะมีขั้นตอนความยุ่งยากเพียงใด เพื่อให้ตนเองและประชาชนได้รับการดูแลสุขภาพได้ด้วยตนเอง เพื่อให้สามารถแก้ไขปัญหาและให้มีสุขภาพที่ดีขึ้น

Keywords

• อาการชาปลายเท้า, การนวดฝ่าเท้า, สมุนไพร

เกี่ยวกับโรค

เบาหวาน       ชนิดเบาหวาน        -DM II      ประเด็นงานวิจัย        -การฟื้นฟูอาการแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน อ้วน/น้ำหนักเกิน

เป็นสิ่งประดิษฐ์

นวัตกรรมแผ่นนวดเท้าสมุนไพรเพื่อลดอาการชาปลายเท้าผู้สูงอายุที่มีอาการชาปลายประสาทจากเบาหวาน

เคยได้รับการตีพิมพ์

ไม่เคย

เคยได้รับการเผยแพร่มาก่อน

การคัดเลือกผลงานบุคคลและองค์ต้นแบบด้านส่งเสริมสุขภาพและการดูแลผู้สูงอายุ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร 2561

รางวัลที่ได้รับ

นวัตกรรมดีเด่นด้านส่งเสริมสุขภาพและการดูแลผู้สูงอายุ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร 2561