ยาเป็น 1 ในปัจจัย 4 ที่จำเป็นสำหรับมนุษย์ ในอดีตการรักษาสุขภาพเป็นเรื่องของปัจเจกชน เมื่อ 30 ปีที่แล้วการคมนาคมค่อนข้างลำบาก สถานบริการสาธารณสุขไม่ครอบคลุม ร้านชำจึงเป็นที่ที่คนในชนบทใช้เป็นสถานที่ที่ซื้อสินค้าอุปโภคบริโภค รวมทั้งยา การใช้ยาในสังคมไทยนอกจากปริมาณที่เพิ่มมากขึ้นและมูลค่าที่เพิ่มขึ้นแล้วนั้นประชาชนในชุมชนยังคงมีพฤติกรรมด้านการบริโภคยาชุดอยู่ และนอกจากนี้คนไทยมีการบริโภคยาเกิน โดยกลุ่มยาที่มีมูลค่าการบริโภคสูง คือ กลุ่มยาแก้ปวดและยาปฏิชีวนะ จากการสำรวจร้านชำในปี 2557 พบผู้ประกอบการร้านชำมีความรู้ด้านยาอันตรายเพียงร้อยละ 45.50 และมีการจำหน่ายยาที่ห้ามจำหน่ายในร้านถึงร้อยละ 41.9 ทำให้มีความสนใจที่จะดำเนินการแก้ปัญหายาอันตรายในร้านชำในพื้นที่
เพื่อให้ร้านชำในชุมชนปลอดยาอันตราย เกิดความเข้มแข็งยั่งยืนในการควบคุมยาอันตรายโดยเครือข่ายชุมชน
การวิจัยเชิงปฏิบัติการ(Action research)มี 3ขั้นตอนคือ 1)การวิเคราะห์สถานการณ์ 2)การดำเนินการพัฒนารูปแบบ 3)การประเมินผล กลุ่มตัวอย่าง คือ ร้านชำในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลส้าน จำนวน 31 ร้าน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสำรวจ คบส.1 ของกระทรวงสาธารณสุข และแบบสอบถามของสำนักงานอาหารและยา เก็บข้อมูลเดือนมีนาคม 2558 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติร้อยละ และการวิเคราะห์เนื้อหา
การวิเคราะห์สถานการณ์ พบว่าร้านชำมีการจำหน่ายยาอันตรายประเภท ยาปฏิชีวนะ ยาบรรจุเสร็จ เนื่องจากมีคนไปถามซื้อ จำนวน 13 ร้าน ร้อยละ 41.93 โดยที่ผู้ขายมีความรู้ด้านยาอันตรายพียง ร้อยละ 45.50 และไม่รู้ว่าห้ามขายยาในร้านชำ การพัฒนารูปแบบร้านชำปลอดยาอันตราย โดยการพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการร้านชำ อสม. การพัฒนาร้านชำโดยใช้แนวทาง 5 ส.โดยเครือข่ายชุมชนมีส่วนร่วม ประเมินผลโดยการสำรวจร้านชำร่วมกับ อสม. ประเมินความรู้ของผู้ประกอบการร้านชำ พบว่ามีการจำหน่ายยาที่ห้ามจำหน่ายในร้านลดลงจากร้อยละ 41.93 เป็น ร้อยละ 9.67 มีความรู้ด้านยาอันตรายเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 45.50 เป็น ร้อยละ 85 การจัดการยาอันตรายในชุมชนโดยเครือข่ายที่เข้มแข็งและการมีส่วนร่วมของชุมชนจะก่อให้เกิดความสำเร็จและรับรู้ถึงอันตรายต่อคุณภาพชีวิต ร้านชำมีจิตสำนึกสาธารณะที่ดีย่อมมีโอกาสสำเร็จและเกิดความยั่งยืน
รูปแบบการพัฒนาร้านชำ ให้ปลอดยาอันตราย สามาถนำไปพัฒนาและประยุกต์ใช้กับการพัฒนางานอื่นๆ เช่น การควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก มีการขยายแนวทางการพัฒนาร้านชำ โดยกระบวนการ 5ส. ในพื้นที่ รพ.สต. อื่นๆในเขตอำเภอเวียงสา
ความมุ่งมั่นต่อการทำงานในหน้าที่เพื่อแก้ปัญหาหาการดำเนินงาน อย่างเต็มความรู้ ความสามารถ การสร้างความร่วมมือกับเครือข่ายในชุมชน ทำให้เกิดความร่วมมือในการแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน
การให้มีความรู้ และการติดตามที่ต่อเนื่อง ความร่วมมือของเครือข่ายชุมชนที่เข้มแข็ง การสนับสนุนจากผู้บริหารและเครือข่ายสุขภาพ ทำให้การดำเนินงานมีความต่อเนื่อง
ไม่เป็น
ไม่เคย
ไม่เคย
ไม่เคย